TỔNG QUAN

• Thân nhiệt có thể được phản ánh qua đo bằng nhiệt kế hay sờ ở một số vị trí như trán, nách, bẹn hay gan bàn chân.
• Việc bàn chân nóng hay lạnh không đơn thuần là phản ánh việc thân nhiệt thay đổi thích nghi với nhiệt độ môi trường bên ngoài mà đôi khi là dấu hiệu của một tình trạng bệnh lý khác.

BÀN CHÂN NÓNG BÁO HIỆU ĐIỀU GÌ?

Bàn chân nóng là hiện tượng bàn chân có cảm giác nóng, đôi khi kèm theo đau, khó chịu ở các mức độ khác nhau, từ nhẹ đến nặng. Cảm giác này thường xuất hiện ở bàn chân, có khi lan đến mắt cá chân hoặc bắp chân.

Một số nguyên nhân gây nóng bàn chân như:

Sốt:

• Sốt là phản ứng phòng vệ của hệ thống miễn dịch của cơ thể trước sự tấn công của virus hay vi khuẩn.
• Sốt cũng có thể do cảm nắng, sau khi tiêm phòng vaccin hay khi trẻ mọc răng.

Bệnh tiểu đường:

• Bệnh tiểu đường nếu không được kiểm soát tốt có thể gây nhiều biến chứng, trong đó có gây tổn thương các dây thần kinh, gây cảm giác nóng rát bàn tay và bàn chân.

Suy thận mạn tính:

• Suy thận thường xảy ra ở bệnh nhân tiểu đường và tăng huyết áp. Suy thận khiến thận dần mất chức năng, gây ứ đọng chất lỏng và tổn thương dây thần kinh, trong đó có bàn chân, tạo cảm giác nóng rát bàn chân.

Hội chứng ống cổ chân:

• Hội chứng ống cổ chân gây tổn thương dây thần kinh chày bên, với chức năng tạo cảm giác cho lòng bàn chân. Từ đó gây ra cảm giác đau, tê, ngứa ran hoặc nóng rát bàn chân.
• Nguyên nhân gây tổn thương dây thần kinh chày như chấn thương, viêm khớp, gai xương...

Bệnh viêm đa rễ dây thần kinh:

• Bệnh viêm đa rễ dây thần kinh tạo cảm giác rất đau, nóng rát hoặc ngứa ở bàn chân. Cảm giác tăng lên vào ban đêm hoặc lúc nghỉ ngơi, nhiệt độ nóng hoặc lạnh.
• Bệnh thường xảy ra ở người tiểu đường, có khi nguyên nhân không được xác định rõ.

Đau thần kinh cơ:

• Đau thần kinh cơ có thể xảy ra do mạch máu không giãn nở hoặc co hẹp đúng cách.
• Bệnh gây cảm giác nóng, đỏ, sưng, bỏng rát ở bàn chân và bàn tay. Cảm giác này thường kéo dài vài phút đến vài ngày mỗi đợt phát tác.

BÀN CHÂN LẠNH BÁO HIỆU ĐIỀU GÌ?

Bàn chân lạnh là một hiện tượng phổ biến và không ảnh hưởng nhiều đến sức khoẻ trong hầu hết các trường hợp.

Bàn chân lạnh thường do thời tiết lạnh và có thể dễ dàng giải quyết bằng cách mang vớ để giữ ấm cho bàn chân. Tuy nhiên, nếu thường xuyên bị lạnh ở bàn chân, có thể là triệu chứng của một bệnh lý tiềm ẩn:

Xơ vữa động mạch:

• Xơ vữa động mạch là bệnh lý khiến mỡ tích tụ trong động mạch và ngăn cản dòng máu đến chân, khiến lưu thông máu kém. Khi máu mang hơi ấm không đến được bàn chân, nó có thể khiến bàn chân bị lạnh.

Bệnh đái tháo đường:

• Bệnh nhân đái tháo đường ít nhiều sẽ có được “trải nghiệm” dấu hiệu tụt đường huyết, do nhịn đói hoặc do tác dụng phụ của thuốc hạ đường huyết, với các triệu chứng điển hình như run, chóng mặt, ớn lạnh bao gồm lạnh ở chân.

Tuần hoàn kém:

• Ở người có tuần hoàn máu kém do nhiều nguyên nhân như thiếu máu, bệnh động mạch ngoại biên, thiếu máu cục bộ… làm giảm lưu lượng máu đến bàn chân bị giảm nên có thể gây ra bàn chân lạnh.

Bệnh Raynaud:

• Bệnh Raynaud là một bệnh lý hiếm gặp khiến các mạch máu ở bàn tay và bàn chân bị co thắt mỗi khi cảm thấy lạnh hoặc căng thẳng.
• Khi điều này xảy ra, máu không thể đến tay và chân và các đầu chi chuyển sang màu trắng hoặc xanh. Bàn tay và bàn chân cũng sẽ lạnh hơn bình thường.
• Phụ nữ và người sống ở vùng khí hậu lạnh dễ bị bệnh Raynaud hơn. Bệnh Raynaud không nguy hiểm nhưng có thể gây khó chịu.

Bệnh lý thần kinh ngoại biên:

• Bệnh thần kinh ngoại biên dùng để chỉ mọi tình trạng gây tổn thương dây thần kinh ở hệ thần kinh ngoại biên. Hệ thần kinh ngoại biên bao gồm tất cả các dây thần kinh trong cơ thể ngoại trừ những dây thần kinh ở não và tủy sống. Nó chịu trách nhiệm gửi tín hiệu từ não và tủy sống đến phần còn lại của cơ thể.
• Các triệu chứng của bệnh thần kinh ngoại biên thường xuất hiện đầu tiên ở bàn chân và nhiều người mắc bệnh cho biết họ bị lạnh chân. Họ cũng có thể cảm thấy ngứa ran, nóng rát hoặc cảm giác kim châm ở bàn chân.

Căng thẳng, lo âu:

• Khi lo âu, cơ thể sẽ tiết ra hormon adrenalin. Adrenalin có tác dụng bị kéo máu ra khỏi các bộ phận cơ thể ít quan trọng hơn, như tay và chân, để bảo vệ các cơ quan chính. Điều này có thể khiến bàn tay và bàn chân bị lạnh.

Suy giáp:

• Suy giáp là hiện tượng tuyến giáp không sản xuất đủ hormon cho cơ thể. Tuyến giáp kém hoạt động có thể dẫn đến giảm tuần hoàn, giảm lưu lượng máu đến bàn chân và cảm giác lạnh chân.