ĐỘT QUỴ VÀ NHỮNG ĐIỀU CẦN BIẾT

ĐỘT QUỴ LÀ GÌ?

Đột quỵ hay còn gọi là tai biến mạch máu não, là bệnh lý cấp tính, nguy cơ gây tàn phế hoặc tử vong cao nếu không được phát hiện và xử trí kịp thời.
Đột quỵ thường xảy ra đột ngột khi nguồn máu đến não bị gián đoạn hay tắc nghẽn khiến não bị thiếu oxy, không đủ dinh dưỡng nuôi các tế bào não, não sẽ chết trong vòng vài phút.
Đột quỵ phải được cấp cứu ngay lập tức. Thời gian vàng để cấp cứu đột quỵ thường trong vòng 6 giờ đầu tiên (có thể kéo dài đến 24 giờ) kể từ khi xuất hiện dấu hiệu đột quỵ đầu tiên. Thời gian kéo dài càng lâu, số lượng tế bào não chết càng nhiều sẽ ảnh hưởng lớn tới khả năng vận động và tư duy của cơ thể, nếu nặng có thể gây tử vong.
Đột quỵ có thể để lại các di chứng như: liệt hoặc yếu một phần cơ thể, mất ngôn ngữ, rối loạn cảm xúc, giảm thị lực…

Đột quỵ do thiếu máu cục bộ: chiếm đa số các ca đột quỵ, gồm:
- Đột quỵ do huyết khối: Các mảng xơ vữa được hình thành bên trong lòng mạch, dẫn đến sự kết tập bất thường của tiểu cầu tại vị trí hẹp, làm lòng mạch bị tắc nghẽn hoàn toàn, hậu quả là não bị thiếu máu nuôi, dẫn đến đột quỵ do thiếu máu tại chỗ.
- Đột quỵ do thuyên tắc: Động mạch bị tắc nghẽn do huyết khối từ nơi khác đến gây tắc mạch. Huyết khối này có thể được hình thành từ tim hoặc do mảng xơ vữa động mạch bong tróc ra. Trường hợp này gọi là đột quỵ do thuyên tắc.
Đột quỵ do xuất huyết não: Tình trạng xuất huyết não là do mạch máu não bị vỡ, khiến máu chảy ồ ạt gây xuất huyết não. Nguyên nhân khiến mạch máu vỡ là do thành động mạch mỏng, dòn hoặc xuất hiện các vết nứt, rò rỉ.
Cơn thiếu máu não thoáng qua: Trường hợp này, dòng máu cung cấp cho não bị giảm tạm thời, gây cơn thiếu máu não thoáng qua. Các triệu chứng cũng tương tự đột quỵ nhưng chỉ diễn ra trong thời gian ngắn. Tuy nhiên, đây là dấu hiệu cảnh báo nguy cơ đột quỵ có thể xảy ra bất cứ lúc nào, nên phải được đặc biệt lưu ý.

Các dấu hiệu đột quỵ có thể xuất hiện thoáng qua hoặc rõ ràng, lặp đi lặp lại nhiều lần, bao gồm một trong các triệu chứng sau:

Cảm giác bải oải, không còn sức lực.
Chóng mặt, mất thăng bằng đột ngột, không đứng vững, không phối hợp được các động tác.
Cử động tay chân khó, tê nửa người, không thể nâng hai cánh tay qua đầu cùng một lúc.
Mặt bị tê cứng hoặc tê nửa mặt.
Méo miệng, khó phát âm.
Giảm thị lực.
Đau đầu, buồn nôn, nôn ói.

Người có tiền sử đột quỵ.
Người bị các bệnh lý tim mạch như hở van tim, rung nhĩ, suy tim…
Người bị tăng huyết áp.
Người bị tiểu đường.
Người bị rối loạn mỡ máu.
Lạm dụng các chất kích thích.
Khói thuốc làm tổn thương thành mạch máu, tăng nguy cơ xơ cứng động mạch và hình thành các cục máu đông.
Người thừa cân, béo phì, ít vận động.
Người cao tuổi có nguy cơ cao hơn, tuy nhiên hiện nay tình trạng đột quỵ ở người trẻ tuổi có xu hướng gia tăng.
Nam giới có nguy cơ cao hơn phụ nữ.
Tiền sử gia đình có người từng bị đột quỵ.

Lập tức gọi ngay tổng đài cấp cứu 115 báo có người bị đột quỵ và cung cấp địa chỉ nhà.
Tuyệt đối giữ cho bệnh nhân không bị té ngã.
Theo dõi các biểu hiện của bệnh nhân như co giật, méo miệng, nôn mửa, chóng mặt, mất thăng bằng…
Nên đặt bệnh nhân nằm nghiêng để bảo vệ đường thở và không cho bệnh nhân ăn uống gì.
Không tự ý điều trị như cạo gió, bấm huyệt, châm cứu, cho bệnh nhân uống thuốc huyết áp hay bất kỳ loại thuốc nào.

Chế độ dinh dưỡng khoa học, phòng tránh các nguy cơ dẫn đến các nguy cơ bị tăng huyết áp, mỡ máu, tiểu đường từ chế độ dinh dưỡng không lành mạnh.
Tập thể dục thường xuyên.
Nghỉ ngơi hợp lý, ngủ đủ giấc.
Hạn chế căng thẳng, stress.
Không hút thuốc lá và sử dụng các chất kích thích.
Giữ ấm cơ thể vào mùa lạnh.
Hạn chế tắm đêm vì đây là thời điểm nhiệt độ xuống thấp nhất trong ngày, đồng thời huyết áp lên cao, các mạch máu bị co lại và rất dễ gây thiếu máu não cục bộ, dễ dẫn tới đột quỵ ở người có nguy cơ.
Kiểm tra sức khỏe định kỳ, tầm soát đột quỵ.
Lắng nghe cơ thể và đến các cơ sở chuyên khoa thăm khám khi thấy có vấn đề.