• Hen phế quản (còn gọi là hen suyễn) là một bệnh lý đường hô hấp được đặc trưng bởi tình trạng viêm đường dẫn khí mạn tính.
• Khi tiếp xúc với các yếu tố kích thích, phế quản của người bệnh vốn rất nhạy cảm sẽ phản ứng một cách dữ dội, biểu hiện bởi các triệu chứng như khó thở, khò khè, nặng ngực và ho. Tùy vào mức độ kích thích các tiểu phế quản và tùy vào cơ địa của từng bệnh nhân mà cơn hen phế quản biểu hiện ở mức độ nặng nhẹ khác nhau.
• Bệnh hen phế quản thường không thể chữa khỏi, nhưng triệu chứng của bệnh có thể được kiểm soát nếu bệnh nhân tuân thủ tốt việc điều trị.

BỆNH HEN PHẾ QUẢN LÀ GÌ?

• Hen phế quản là tình trạng viêm mạn tính niêm mạc phế quản, khiến phế quản phản ứng mạnh với các tác nhân kích thích, dẫn đến các cơn khó thở kịch phát do co thắt phế quản. Ngoài ra còn gây ra các triệu chứng thở khò khè, tức nặng ngực, ho, nhất là vào ban đêm và sáng sớm.
• Khi bị hen phế quản, triệu chứng có thể xảy ra mọi lúc. Nhưng cơn hen thường xảy ra khi niêm mạc phế quản bị kích thích bởi các tác nhân (ví dụ: khói thuốc, mạt bụi, ô nhiễm không khí, nhiễm trùng, gắng sức, cảm xúc mạnh...) dẫn đến phế quản sưng, phù nề, co thắt và tăng tiết đàm. Tình trạng nghẽn đường thở gây ra các triệu chứng hen. Cơn hen có thể tự hết một cách tự phát hoặc khi dùng thuốc.
• Hen suyễn rất phổ biến ở người lớn và trẻ em, nhưng thường gặp hơn ở trẻ em và thanh thiếu niên. Nếu có người thân trong gia đình bị hen suyễn thì nguy cơ mắc bệnh cao hơn. Ngoài ra, tiền sử dị ứng cũng là một yếu tố nguy cơ.

NGUYÊN NHÂN GÂY HEN HẾ QUẢN

• Nguyên nhân chính xác của bệnh hen phế quản chưa được biết đến, nhưng các yếu tố di truyền và môi trường có thể liên quan.
• Có nhiều loại tác nhân kích thích có thể gây ra cơn hen suyễn. Một tác nhân có thể gây cơn hen ở người này nhưng ở người khác thì không. Quan trọng là người bệnh hen suyễn cần biết tác nhân nào gây ra cơn hen của mình và tránh xa chúng.
• Dưới đây là các tác nhân kích thích hen phế quản thường gặp:
  • Hút thuốc hoặc hút thuốc thụ động.
  • Mạt bụi.
  • Ô nhiễm không khí ngoài trời: nhà máy, xưởng công nghiệp, khí thải từ phương tiện giao thông, khói bụi, khói do đốt cỏ hay đám cháy...
  • Ô nhiễm không khí trong nhà: khói do nấu nướng, đốt củi, nhang, nến...
  • Động vật: lông chó, mèo, gián, chuột...
  • Nấm mốc.
  • Nhiễm trùng đường hô hấp: cảm lạnh, cảm cúm hay virus hợp bào hô hấp.
  • Viêm xoang.
  • Dị ứng: thức ăn, phấn hoa, chất bảo quản thực phẩm...
  • Hít phải một số hóa chất: chất tẩy rửa, chất khử trùng...
  • Bệnh trào ngược dạ dày thực quản.
  • Gắng sức khi tập thể dục hay gắng sức trong hoạt động khác.
  • Một số loại thuốc như aspirin, thuốc kháng viêm nhóm NSAID, thuốc chẹn beta...
  • Không khí lạnh và khô, nhất là sự thay đổi nhiệt độ đột ngột.
  • Một số loại gia vị hay hương thơm: nước hoa.
  • Cảm xúc mạnh: lo lắng, căng thẳng, cười to, khóc lóc, la hét, tức giận.

TRIỆU CHỨNG CỦA HEN PHẾ QUẢN

• Triệu chứng hen phế quản ở mỗi người không hoàn toàn giống nhau. Một số người bị hen suyễn chỉ có ho là triệu chứng duy nhất. Các triệu chứng cũng có thể khác nhau tùy theo từng cơn hen, có thể nhẹ ở lần này và nặng ở lần khác.
• Một số người bị hen suyễn nhưng trải qua một đoạn thời gian không có bất kỳ triệu chứng nào, cho đến khi bị một cơn hen cấp do tiếp xúc với tác nhân kích thích. Một số người khác có triệu chứng hen suyễn mỗi ngày.
• Triệu chứng đặc trưng của hen phế quản là:
  • Ho
  • Thở khò khè
  • Khó thở
  • Nặng ngực

• Các triệu chứng hen phế quản thường xảy ra hoặc nặng hơn sau khi tiếp xúc với các dị nguyên (khói bụi, cỏ, lông động vật, hóa chất, thức ăn, thuốc...), sau nhiễm trùng đường hô hấp (cảm cúm, cảm lạnh), khi thời tiết thay đổi (trời trở lạnh, độ ẩm thấp), sau tập thể dục hoặc hoạt động gắng sức, hoạt động ở môi trường ô nhiễm, hoặc khi cảm xúc thay đổi dữ dội (cười lớn, khóc, lo lắng, căng thẳng...).
• Cơn hen nhẹ có thể tự hết sau 5-15 phút, nhưng có thể kéo dài hàng giờ, hàng ngày. Cơn hen thường hết khi dùng thuốc cắt cơn hen.

BIẾN CHỨNG CỦA HEN PHẾ QUẢN

• Người bị hen phế quản nếu điều trị đầy đủ và quản lý tốt vẫn sẽ có một cuộc sống năng động bình thường.
• Thậm chí nhiều trẻ em khi trưởng thành không cần dùng thuốc và không gặp triệu chứng hen suyễn nữa. Nhưng các trường hợp này ít gặp, và không được xem là khỏi hoàn toàn, vì họ vẫn có nguy cơ bị một cơn hen cấp trong tương lai nếu tiếp xúc với tác nhân kích thích.
• Các cơn hen khiến người bệnh khó thở, ảnh hưởng rất lớn đến cuộc sống sinh hoạt hàng ngày. Nếu người bị hen suyễn không điều trị sớm hoặc đầy đủ, bệnh sau đó sẽ khó điều trị hơn.
• Ngoài ra, các cơn hen nặng có thể khiến cơ thể thiếu oxy. Trong trường hợp không điều trị kịp thời và tích cực, có thể dẫn đến bất tỉnh và gây tử vong.

HEN PHẾ QUẢN CÓ BỊ LÂY KHÔNG?

• Hen phế quản không phải là một bệnh truyền nhiễm, không do virus hay vi khuẩn gây ra, nên nó không lây truyền từ người này sang người khác. Các hoạt động sinh hoạt hàng ngày của bệnh nhân không làm lây lan bệnh hen phế quản.
• Mặc dù bệnh hen phế quản không lây lan, nhưng nó lại có tính chất di truyền. Người có tiền sử gia đình mắc bệnh hen phế quản (chẳng hạn như bố mẹ mắc hen) sẽ làm tăng nguy cơ mắc bệnh

ĐỐI TƯỢNG CÓ NGUY CƠ BỊ HEN PHẾ QUẢN

• Những người có cơ địa dị ứng hay tiền sử gia đình có người mắc hen phế quản là đối tượng nguy cơ của bệnh.
• Đối với những bệnh nhân đã được chẩn đoán hen phế quản, việc tiếp xúc với các tác nhân kích thích có thể dẫn đến việc khởi phát cơn hen cấp.

PHÒNG NGỪA BỆNH HEN PHẾ QUẢN

• Hạn chế tiếp xúc với các tác nhân dị ứng như bụi nhà, lông động vật, phấn hoa…
• Vệ sinh nhà cửa sạch sẽ.
• Bệnh nhân dị ứng với loại thực phẩm nào thì cần tránh ăn uống loại thực phẩm đó.
• Phòng tránh nhiễm khuẩn đường hô hấp.
• Tránh lo âu, căng thẳng quá mức.

CHẨN ĐOÁN BỆNH HEN PHẾ QUẢN

• Bác sĩ sẽ thăm khám lâm sàng bao gồm khám phổi, hỏi triệu chứng và đặc điểm của cơn khó thở, cũng như tiền sử dị ứng hoặc bệnh lý của bệnh nhân và gia đình.
• Bên cạnh đó, cần thực hiện một số xét nghiệm để chẩn đoán như:
  • Đo chức năng hô hấp.
  • Thử nghiệm gây co thắt phế quản.
  • Kiểm tra dị ứng.
  • Chẩn đoán hình ảnh: X-Quang ngực hay CT Scan có thể cho những hình ảnh bất thường trong bệnh hen phế quản.
  • Và một số xét nghiệm chuyên khoa khác.

ĐIỀU TRỊ HEN PHẾ QUẢN

• Bệnh hen phế quản khó có thể khỏi hoàn toàn.
• Tuy nhiên, nếu bệnh nhân tuân thủ điều trị thì hen có thể được kểm soát. Việc phối hợp giữa biện pháp dùng thuốc và không dùng thuốc là cần thiết để có thể ngăn chặn được những cơn hen phế quản cấp.

Dùng thuốc:

• Thuốc kiểm soát hen phế quản dài hạn: coticosteroid dạng hít, thuốc kích thích beta tác dụng kéo dài, thuốc đường hít kết hợp, leukotrien, theophylin... Đây là biện pháp chính trong điều trị hen phế quản, giúp kiểm soát hen hàng ngày và hạn chế xuất hiện cơn hen cấp.
• Thuốc cắt cơn tác dụng nhanh: có thể sử dụng thuốc kích thích beta tác dụng ngắn, coticosteroid đường uống/tiêm tĩnh mạch hoặc ipratropium… để cải thiện các triệu chứng của cơn hen phế quản cấp ngay lập tức.
• Điều trị dị ứng có thể được đặt ra ở bệnh nhân hen phế quản dị ứng.

Lối sống:

• Tập thể dục đều đặn, vừa phải.
• Ăn uống hợp lý, bổ sung trái cây và rau xanh.
• Phòng tránh các yếu tố dễ gây khởi phát cơn hen như: tránh tiếp xúc khói bụi, thường xuyên vệ sinh nhà ở sạch sẽ…
• Sự lựa chọn phương pháp điều trị cụ thể tùy thuộc vào tuổi, triệu chứng, yếu tố khởi phát và các yếu tố kiểm soát bệnh. Bệnh nhân cần được theo dõi và tái khám để bác sĩ có thể đánh giá mức độ kiểm soát hen, từ đó có những điều chỉnh phù hợp về kế hoạch điều trị trong thời gian tiếp theo.

Tóm lại, hen phế quản là một bệnh viêm đường hô hấp mạn tính, được khởi phát bởi các yếu tố kích thích (thường là tác nhân dị ứng). Hen phế quản không lây lan từ người này sang người khác. Bệnh liên quan đến cơ địa của bệnh nhân cũng như có tính chất di truyền. Việc kiểm soát hen tốt sẽ giúp bệnh nhân giảm cơn hen phế quản cũng như nâng cao chất lượng cuộc sống.

Hãy truy cập ngay Fanpage của Nhà thuốc Dr.Win để cập nhật ngay các Chương trình khuyến mãi hấp dẫn trong tháng nhé.