MỠ MÁU CAO, NGUỒN CƠN CỦA CÁC BỆNH LÝ KHÁC

MỠ MÁU CAO LÀ GÌ?

Mỡ máu cao là tình trạng nồng độ các chất béo trong máu trở nên cao bất thường, gồm lipoprotein, cholesterol, triglycerid.

  • Cholesterol là thành phần thiết yếu, có ở tất cả màng tế bào người, là thành phẩn cấu tạo nên hormon steroid và acid mật.
  • Triglycerid rất cần thiết cho sự vận chuyển năng lượng từ thức ăn vào tế bào của cơ thể.
  • Lipoprotein được phân loại theo tỷ trọng:
    • Nhóm có tỷ trọng cao (HDL) là nhóm tốt bởi nó vận chuyển cholesterol từ máu về gan, vận chuyển cholesterol khỏi các mảng xơ vữa, do vậy, làm giảm nguy cơ xơ vữa động mạch và biến cố tim mạch nghiêm trọng khác.
    • Trong khi đó nhóm có tỷ trọng thấp (LDL) là nhóm xấu vì nó góp phần tích tụ mỡ trong động mạch (gây xơ vữa động mạch), làm hẹp động mạch và làm tăng nguy cơ nhồi máu cơ tim, đột quỵ và bệnh động mạch ngoại biên.

Bảng tham chiếu các chỉ số liên quan đến mỡ máu:

Loại mỡ trong máuMức trung bìnhMức trung bìnhMức có hại cho sức khoẻMức có hại cho sức khoẻ
TryglyceridDưới 160 mg/dLDưới 2.2 mmol/LTrên 200 mg/dLTrên 2.3 mmol/L
Cholesterol toàn phẩnDưới 200 mg/dLDưới 5.2 mmol/LTrên 240 mg/dLTrên 6.3 mmol/L
LDL-cDưới 130 mg/dLDưới 3.3 mmol/LTrên 160 mg/dLTrên 4.1 mmol/L
HDL-cTrên 50 mg/dLTrên 1.3 mmol/LDưới 40 mg/dLDưới 1.0 mmol/L

MỠ MÁU CAO CÓ THỂ GÂY RA NHỮNG TÁC HẠI GÌ CHO SỨC KHOẺ?

Nếu tình trạng rối loạn lipid máu kéo dài và không được chữa trị kịp thời có thể dẫn đến những biến chứng nghiêm trọng như sau:

Tim mạch:

  • Biến chứng tim mạch là một trong những hậu quả mà mỡ máu cao có thể gây ra. Khi hàm lượng lipid trong máu tăng cao, cholesterol tích tụ lại ở thành mạch máu, hình thành các mãng xơ vữa động mạch, dẫn đến tăng huyết áp. Từ đó, gây ra các hậu quả nguy hiểm như đột quỵ, nhồi máu cơ tim…
  • Ngoài ra, cholesterol lắng đọng làm thu hẹp thành mạch, cản trở quá trình lưu thông của máu về tim, có thể dẫn đến bệnh lý suy tim.

Tiểu đường:

  • Những người bị mỡ máu cao có khả năng bị đái tháo đường do chỉ số triglycerid cao sẽ làm giảm hoạt tính của hormon insulin. Điều này đồng nghĩa với vai trò điều hòa đường huyết của insulin trong máu giảm, từ đó dẫn đến bệnh đái tháo đường ở người mỡ máu cao

Bệnh gan:

  • Ở người bình thường, mỡ từ bên ngoài khi đưa vào cơ thể sẽ được chuyển hóa hết tại gan sau 12 giờ. Với những trường hợp mỡ máu cao, mỡ sẽ bị lắng đọng ở gan. Khi hàm lượng mỡ trong gan cao hơn 5% trọng lượng cơ thể sẽ gây ra hiện tượng gan nhiễm mỡ. Gan nhiễm mỡ lâu ngày sẽ có nguy cơ dẫn đến các bệnh lý như xơ gan, suy gan, ung thư gan…

Viêm tụy:

  • Khi chỉ số triglycerid tăng quá mức vượt ngưỡng 11,3mmol/L dễ gây ra tổn thương tuyến tuỵ. Đây cũng được xem là một trong các tác hại nguy hiểm mà mỡ máu cao có thể gây ra. Người bị viêm tụy sẽ xuất hiện các triệu chứng như đau bụng dữ dội, nôn nhiều, sốt, thở gấp, tim đập nhanh…

Suy giảm trí nhớ:

  • Mỡ máu cao sẽ gây cản trở quá trình di chuyển của máu đến não làm sản sinh protein amyloid. Đây là một hợp chất độc hại có khả năng làm tăng nguy cơ gây sa sút trí tuệ (bệnh Alzheimer).

Suy giảm chức năng sinh lý:

  • Hiện nay, mỡ máu cao đang ngày càng có xu hướng trẻ hóa và gây ra nhiều ảnh hưởng đến đời sống tình dục ở cả nam lẫn nữ. Những trường hợp mỡ máu cao ở nam giới gây ra biểu hiện rối loạn cương dương và giảm ham muốn đối với nữ. Biểu hiện này xuất hiện sớm hơn các biến chứng về tim mạch trên bệnh nhân rối loạn lipid máu.

LÀM GÌ ĐỂ PHÒNG TRÁNH MỠ MÁU CAO?

Để ngăn ngừa tình trạng mỡ máu cao cũng như các biến chứng nguy hiểm có thể xảy ra, cần lưu ý một số biện pháp sau:

  • Điều chỉnh chế độ ăn:
    • Hạn chế lượng chất béo ăn vào hàng ngày ở mức 25-25% tổng mức năng lượng
    • Lượng cholesterol nên <200mg/ngày, trong khi lượng carbohydrate nên chiếm 50-60% tổng mức năng lượng hàng ngày
    • Tránh ăn đường
    • Sử dụng dầu không bão hoà để chế biến thức ăn
    • Ăn nhiều rau củ, trái cây ít ngọt
    • Giới hạn lượng muối < 6g/ngày. Đối với bệnh nhân bị tăng huyết áp thì nên giới hạn <3g/ngày
    • Ăn 20-30g chất xơ/ngày
  • Ngưng thuốc lá, bia rượu
  • Luyện tập thể dục hàng ngày
  • Kiểm tra BMI và cân nặng, tránh thừa cân, béo phì
  • Bổ sung Omega-3 hoặc các thực phẩm bổ sung giúp giảm mỡ máu
  • Sử dụng thêm các vitamin chống oxy hoá như A, C, E
  • Khám định kỳ và dùng thuốc theo chỉ dẫn của bác sĩ, dược sĩ