GIỚI THIỆU 

Giun là một trong những loại ký sinh trùng cư trú trong cơ thể con người phổ biến nhất hiện nay. Nó có có thể gây ra nhiều vấn đề sức khỏe nghiêm trọng nếu không được điều trị kịp thời. Việc tẩy giun định kỳ không chỉ giúp loại bỏ lượng giun đang tồn tại trong cơ thể ở thời điểm hiện tại mà còn ngăn chặn sự lây nhiễm của chúng trong tương lai. Tuy nhiên, không phải ai cũng hiểu rõ về giun và tầm quan trọng của việc tẩy giun định kỳ.

Giun có thể xâm nhập vào cơ thể con người qua nhiều con đường khác nhau như: ăn uống thức ăn bẩn, tiếp xúc với đất bẩn, không vệ sinh cá nhân kỹ lưỡng. Khi xâm nhập vào cơ thể, giun sẽ ký sinh trong ruột, hút chất dinh dưỡng và phát triển. Việc này dẫn đến nhiều triệu chứng như: suy dinh dưỡng, thiếu máu, rối loạn tiêu hóa, giảm khả năng hấp thu vitamin và khoáng chất.

CÁC LOẠI GIUN PHỔ BIẾN 

Có nhiều loại giun khác nhau có thể lây nhiễm cho con người, bao gồm giun đũa, giun móc và giun kim. Mỗi loại giun có cách lây nhiễm và triệu chứng riêng. 

Giun đũa:

• Kích thước lớn, màu trắng hồng, đầu và đuôi thon nhọn.
• Ký sinh ở ruột người, đẻ nhiều trứng.
• Lây truyền qua đường ăn uống, đất bẩn.
• Thời gian ủ bệnh: 5-14 ngày.

Giun móc:

• Kích thước nhỏ hơn giun đũa, màu trắng sữa đến đỏ nâu.
• Ký sinh ở ruột, hút máu người.
• Lây truyền qua da khi đi chân đất trên đất bẩn.
• Thời gian ủ bệnh: 42-45 ngày.

Giun tóc:

• Hình dạng thon dài, màu hồng nhạt hoặc trắng sữa.
• Ký sinh ở phổi và đường hô hấp.
• Lây truyền qua đường ăn uống, trứng giun phát triển trong môi trường.
• Thời gian ủ bệnh: Không rõ ràng, triệu chứng đầu tiên ở phổi sau 5-14 ngày, trưởng thành sau 45-60 ngày.

Giun kim:

• Kích thước nhỏ, màu trắng sữa.
• Ký sinh ở ruột, đẻ trứng quanh hậu môn.
• Lây truyền qua đường ăn uống, tay bẩn.
• Thời gian ủ bệnh: Không rõ ràng, trưởng thành sau 2-4 tuần.

NGUYÊN NHÂN 

Có nhiều nguyên nhân dẫn đến nhiễm giun ở người, bao gồm:

• Điều kiện khí hậu nhiệt đới ẩm ướt ở nước ta đặc biệt thuận lợi cho sự phát triển và sinh sôi của các loại giun.
• Tiêu thụ thực phẩm từ các hàng quán lề đường không rõ nguồn gốc và không đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm.
• Thói quen sinh hoạt không vệ sinh như cắn móng tay, mút tay, không rửa tay trước khi ăn và sau khi đi vệ sinh.
• Đi chân trần cũng tạo điều kiện cho ấu trùng giun chui vào cơ thể qua da.
• Sử dụng phân chưa qua xử lý để tưới cây trồng.

DẤU HIỆU VÀ TRIỆU CHỨNG CỦA NGƯỜI BỊ NHIỄM GIUN 

Bệnh trạng do nhiễm giun phụ thuộc vào số lượng giun trong cơ thể. Người bị nhiễm ít giun thường không có triệu chứng rõ ràng. Khi số lượng giun tăng lên, các triệu chứng bắt đầu xuất hiện. Trường hợp nghiêm trọng với số lượng giun quá nhiều có thể gây tắc ruột, cần can thiệp phẫu thuật. 

Trong quá trình di chuyển và phát triển trong cơ thể người, ấu trùng hoặc giun trưởng thành có thể lạc sang các cơ quan khác, gây ra tình trạng giun đi lạc chỗ. Điều này dẫn đến các triệu chứng cấp tính tại vị trí mà giun đến.

Người nhiễm giun có các triệu chứng điển hình như:

• Đau vùng rốn, người bệnh gầy yếu, có thể nôn và đi ngoài ra giun. Đau bụng do nhiễm giun thường tái đi tái lại nhiều lần.
• Ngứa vùng hậu môn về đêm ở người nhiễm giun kim.
• Rối loạn tiêu hóa, phân lúc đặc, lúc lỏng, giun kim có thể xuất hiện ở hậu môn hoặc trong phân.
• Trẻ em nhiễm giun thường biếng ăn, khó chịu, hay quấy khóc và khó ngủ về đêm.
• Có biểu hiện thiếu hụt vitamin và khoáng chất.

• Một số trường hợp có máu trong phân, biểu hiện thiếu máu, thở khò khè hoặc ho khan.

PHƯƠNG PHÁP TẨY GIUN 

Nguyên tắc điều trị giun là sử dụng thuốc. Đây là phương pháp hiệu quả với nhiều loại giun, ít độc và chỉ cần một liều duy nhất.

WHO khuyến cáo điều trị định kỳ cho tất cả người có nguy cơ ở vùng lưu hành mà không cần chẩn đoán trước. Điều trị nên thực hiện mỗi năm một lần khi tỷ lệ nhiễm giun vượt 20% và hai lần một năm khi vượt 50%. Việc này giúp giảm số lượng giun và tỷ lệ mắc bệnh.

Mục đích là giảm nhiễm ký sinh trùng và bảo vệ người có nguy cơ nhiễm giun. Tẩy giun có thể kết hợp với các chương trình y tế học đường và ngày sức khỏe trẻ em. Các trường học nên thúc đẩy giáo dục về vệ sinh cá nhân.

Các thuốc thường dùng gồm: Mebendazole, Praziquantel, Albendazole. Cần hỏi ý kiến bác sĩ trước khi dùng thuốc.

Lưu ý: Thuốc tẩy giun thường dùng cho trẻ từ 2 tuổi trở lên. Trẻ dưới 2 tuổi nghi ngờ nhiễm giun cần được khám và điều trị kịp thời. Albendazole và Mebendazole chống chỉ định cho phụ nữ có thai trong ba tháng đầu và cần thận trọng với người đang cho con bú, có tiền sử mẫn cảm với Benzimidazol, hoặc bị suy gan, suy thận.

Sau khi dùng thuốc:

• Theo dõi dị ứng và kháng thuốc.
• Theo dõi chặt chẽ trẻ dưới 4 tuổi.
• Điều trị giun kim cần kết hợp vệ sinh hậu môn và điều trị đồng thời cho cả gia đình hoặc nhà trẻ.

LỜI KHUYÊN CỦA NHÀ THUỐC DR.WIN ĐỂ PHÒNG TRÁNH NHIỄM GIUN 

Nhiễm giun có thể gây hậu quả nghiêm trọng đến sức khỏe. Do đó, mỗi người cần thực hiện tốt những phương pháp phòng ngừa sau:

• Ăn thức ăn đã nấu chính và uống nước sôi để nguội: Chỉ ăn thực phẩm có nguồn gốc rõ ràng, đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm, nấu chín thực phẩm trước khi ăn, sử dụng nước sạch trong sinh hoạt và ăn uống. Rửa sạch và gọt vỏ trái cây trước khi ăn, đậy kín thức ăn khi chưa ăn.
• Giữ vệ sinh cá nhân: Cắt ngắn móng tay, rửa tay và hậu môn bằng xà phòng sau khi đi vệ sinh. Đại tiện đúng nơi, đảm bảo vệ sinh và không đi chân đất khi ra khỏi nhà.
• Giữ vệ sinh môi trường sống: Vệ sinh sạch sẽ nơi ở, bố trí khu vực xử lý phân xa nơi ở và giếng nước, không dùng phân chưa xử lý để tưới cây trồng.
• Tẩy giun định kỳ mỗi 6 tháng: 
  • Nên tẩy giun định kỳ cho cả gia đình cùng lúc để đảm bảo không bỏ sót bất kỳ ai.
  • Nếu trong nhà có người bị nhiễm giun, nên tẩy giun cho cả gia đình. Biện pháp tẩy giun áp dụng cho trẻ từ 2 tuổi trở lên. Trẻ suy dinh dưỡng do nhiễm giun có thể tẩy giun theo hướng dẫn của bác sĩ. 
• Giáo dục sức khỏe và vệ sinh: Giảm lây truyền và tái nhiễm bằng cách khuyến khích các hành vi lành mạnh.