Nội dung chính
  • SƠ CỨU KHI BỊ TRẦY XƯỚC DA
  • SƠ CỨU KHI BỊ BỎNG
  • SƠ CỨU KHI TÉ NGÃ
  • SƠ CỨU KHI BỊ HÓC DỊ VẬT
  • SƠ CỨU KHI BỊ BONG GÂN
SƠ CẤP CỨU TẠI NHÀ

SƠ CỨU KHI BỊ TRẦY XƯỚC DA

Trầy xước da là tai nạn ngoài da dễ gặp trong cuộc sống do nhiều nguyên nhân khác nhau, đa số là do té ngã hay tai nạn lao động. Bệnh nhân thường chỉ đến bệnh viện khi có biểu hiện sưng nề, viêm mủ, đau đớn khiến đi lại khó khăn. Hầu hết là do sơ cứu và chăm sóc vết thương không đúng cách. Trong thực tế, một vết thương rất nhỏ cũng có thể dẫn đến nhiễm trùng, viêm tấy, hoại tử, nặng hơn có thể gây nhiễm trùng huyết nguy hiểm đến tính mạng, do đó, chúng ta không nên chủ quan.

Cách sơ cứu:

  • Để vết thương dưới vòi nước sạch chảy liên tục, vừa giúp giảm đau vừa làm trôi đất cát bẩn vương vãi trên da bị xây xát. Có thể sử dụng xà phòng để làm sạch tạm thời vết thương. Tuyệt đối không dùng nước oxy già để rửa vết thương vì sẽ làm tổn thương các tế bào lành dưới lớp da tổn thương, làm chậm quá trình lành vết thương. Lưu ý không được chà xát lên vết thương, sẽ làm vết thương thêm lan rộng và tổn thương nặng hơn.
  • Rửa lại vết thương bằng nước muối sinh lý hoặc kết hợp với Povidine pha loãng.
  • Sau đó đắp gạc vô trùng lên vết thương, dán băng keo vừa đủ chặt. Mục đích là giữ ẩm trên bề mặt vết trầy, hạn chế tiếp xúc với dùng da bệnh nhưng da vẫn thoáng, vết thương không bị đóng vảy khô, hạn chế sẹo xấu.
  • Làm vệ sinh vết thương và thay băng hàng ngày. Nếu vết thương dính vào gạc thì tưới nước muối sinh lý hoặc nước cất sạch lúc tháo gạc ra.
  • Nếu vết thương có dấu hiệu nhiễm trùng thì nên đi khám để được bác sĩ đánh giá tình trạng và điều trị.

SƠ CỨU KHI BỊ BỎNG

Bỏng xảy ra khi da bị tổn thương do tiếp xúc với tác nhân nóng như bề mặt nóng, lửa, tia điện, hoá chất… Da có cảm giác nóng, rát và tổn thương mô kèm theo. Khi bị bỏng cần sơ cứu, loại tác nhân gây bỏng, sau đó đưa đi cấp cứu nếu bỏng nặng.

Cách sơ cứu:

Trong mọi trường hợp:

  • Rửa mát vết bỏng dưới vòi nước mát trong 15-20 phút.
  • Không chườm đá cục, bơ lạnh.
  • Nếu quần áo cháy dính vào da, loại bỏ bằng cách ngâm trong dung dịch nước muối.
  • Làm sạch và thay băng thường xuyên.
  • Băng bảo vệ vết bỏng nhưng không băng chặt.
  • Tránh làm bể vết rộp để ngừa nhiễm trùng.
  • Dùng kem chống nắng sau khi da đã lành trong thời gian tối thiểu 1 năm.

Bỏng nhẹ:

  • Làm mát chỗ bỏng.
  • Băng vết bỏng bằng gạc vô trùng.
  • Dùng thuốc giảm đau.

Bỏng nặng, diện rộng:

  • Báo cấp cứu.
  • Không cởi quần áo bị cháy nếu đã dính vào da.
  • Không ngâm vết bỏng rộng và nặng trong nước lạnh.
  • Che phủ vùng da bị bỏng.

Bỏng hoá chất:

  • Rửa sạch hoá chấy gây bỏng ra khỏi bề mặt da dưới vòi nước mát trên 20 phút.
  • Cởi bỏ quần áo và trang sức.
  • Đặt quần áo hay khăn ẩm lên để giảm đau.
  • Che nhưng không bít chặt vùng da bỏng.

SƠ CỨU KHI TÉ NGÃ

Té ngã là tai nạn xảy ra khi vận động hay do tai nạn giao thông, tai nạn lao động, nghiêm trọng có thể gây bể gãy xương hay chấn thương cột sống.

Người già, trẻ em, người bị bệnh cao huyết áp, chóng mặt, sử dụng chất kích thích, người lao động trên cao… là những đối tượng dễ bị té ngã nhất.

Cách sơ cứu:

Trong mọi trường hợp:

  • Kiểm tra dấu hiệu sinh tồn của nạn nhân bằng việc đặt câu hỏi. Nếu người bị thương không thể trả lời, lúc này khả năng nạn nhân đã bị ảnh hưởng tri giác hoặc chấn thương cột sống cổ.
  • Không di chuyển người bị thương ngay vì có thể làm di lệch ổ gãy và chèn ép vào tủy sống gây liệt vĩnh viễn hoặc các biến chứng nghiêm trọng khác.
  • Gọi điện ngay đến trạm vận chuyển cấp cứu (115).

Trong thời gian chờ cấp cứu, cần làm:

  • Cầm máu, băng bảo vệ vết thương
  • Cố định vị trí bị thương: Không nắn xếp lại xương, khớp. Đặt nẹp lên trên và dưới vị trí xương gãy. Chèn lót bằng vải mềm dưới nẹp có thể giúp giảm bớt sự khó chịu cho người bị thương. Dùng băng keo hoặc dây cột lại.
  • Nếu nghi ngờ nạn nhân bị chấn thương cột sống cổ nhưng vẫn tỉnh táo, khuyên nạn nhân nằm yên. Nẹp cột sống bằng vật liệu có sẵn để cố định hai bên cột sống cổ, lưng. Dùng băng keo hoặc dây cột lại. Lưu ý, khi nẹp cổ, nẹp phải tỳ vào xương đòn, khối cơ vai, đầu trên tỳ vào xương hàm dưới ở hai bên và chẩm ở mặt sau.
  • Chườm đá: chườm một túi nước đá lên vị trí bị thương để hạn chế sưng và giúp giảm đau. Lưu ý không chườm đá trực tiếp lên da.

Nếu nghi ngờ nạn nhân bị chấn thương cột sống cổ:

  • Không đặt nạn nhân nằm sấp.
  • Không xốc, vác, cõng nạn nhân.
  • Không chở nạn nhân bằng các phương tiện có thể gây xốc.
  • Không khiêng, di chuyển nạn nhân bằng ghế tựa thấp, võng, hoặc kê gối dưới đầu khiến cổ gập.

SƠ CỨU KHI BỊ HÓC DỊ VẬT

Hóc dị vật là tai nạn thường gặp phải ở trẻ nhỏ, thường có nguồn gốc từ thức ăn các loại hạt (bí, hướng dương, trân châu…), xương ( thịt, cá…) và đồ chơi nhỏ. Ngoài ra, thói quen ăn uống như vừa ăn vừa chơi, khóc cũng dẫn đến sặc, gây hóc cho trẻ. Hóc dị vật đôi khi cũng xảy ra ở người cao tuổi khi khả năng nuốt đã bị yếu.

Khi bị hóc dị vật, nạn nhân thường có những biểu hiện như ho sặc sụa, tím tái mặt mày, mắt trợn ngược, khó thở do dị vật mắc vào thanh quản, một số trường hợp thiếu oxy có thể xuất hiện những triệu chứng như giãy giụa, mặt đỏ bừng.

Nhiều người đã tự ý chữa hóc dị vật bằng mẹo, điều này có thể gây nguy hiểm nếu không được xử trí kịp thời.

Cách sơ cứu:

Đối với trẻ nhỏ:

  • Đặt bé nằm trên đùi, đầu úp xuống.
  • Vỗ liên tục 5 lần bằng lòng bàn tay vào giữa 2 xương bả vai hướng lên gáy.

Đối với trẻ sơ sinh:

  • Đặt trẻ nằm dọc theo cánh tay của người lớn, đầu thấp xuống.
  • Vỗ liên tục 5 lần bằng lòng bàn tay vào giữa 2 xương bả vai hướng lên.

Đối với người lớn:

  • Đặt nạn nhân nằm hơi nghiêng về phía trước. vỗ 5 cái bằng lòng bàn tay vào vùng giữa 2 xương bả vai hướng lên gáy.
  • Tiếp tục dùng lòng bàn tay ấn 5 lần vào giữa ngực nạn nhân.
  • Nếu nạn nhân ho thì ngừng lại để nạn nhân tự ho vì ho được là đã tự thở bình thường được.

SƠ CỨU KHI BỊ BONG GÂN

Bong gân rất thường gặp trong tai nạn sinh hoạt hay chấn thương thể thao. Khi bị bong gân, thường có cơn đau dữ dội vùng khớp sau chấn thương, kèm theo tình trạng thâm tím. Cơn đau ảnh hưởng đến việc di chuyển gây ra nhiều khó khăn, ngoài ra có tình trạng tụ máu, sưng, phù nề nơi chấn thương.

Cách sơ cứu:

  • Hạn chế vận động, nên để vùng tổn thương được nghỉ ngơi hoàn toàn.
  • Chườm đá, dùng thuốc xịt giảm đau để giảm đau và hạn chế sưng phù. Lặp lại khoảng 3-5 lần/ngày.
  • Dùng băng thun quấn nhẹ nhàng và đều tay giúp vùng tổn thương giảm sưng nề và mau hồi phục. Không nên băng quá chặt làm ảnh hưởng đến tuần máu máu.
  • Kê vùng bị tổn thương lên cao hơn tim để tăng lượng máu tĩnh mạch dồn về hệ tuần hoàn, giảm sưng nề.
  • Nếu không thuyên giảm, nên đi khám bác sĩ để được chẩn đoán và điều trị.