THOÁI HOÁ KHỚP LÀ GÌ?

• Thoái hóa khớp là tình trạng mạn tính khi mà sụn khớp và các mô xung quanh bị bào mòn, phá vỡ cấu trúc. Ngoài ra, các mô xung quanh cũng có thể bị tổn thương, dịch nhầy bôi trơn tại khớp bị suy giảm, khiến các cử động tại đây trở nên khó khăn hơn.

“Sụn khớp được xem là lớp đệm bao phủ bề mặt xương, có chức năng bảo vệ, giảm ma sát trong khớp và đóng vai trò như một “bộ giảm xóc” khi vận động.”

• Thoái hóa khớp là tình trạng rối loạn khớp phổ biến nhất, thường có triệu chứng ở độ tuổi từ 40 và phổ biến hơn khi tuổi càng cao. Tuy nhiên đôi khi thoái hóa khớp không gây triệu chứng. Dưới 40 tuổi, hầu hết thoái hóa khớp lớn xảy ra ở nam giới. Từ 40 đến 70 tuổi, thoái hóa khớp hay gặp ở phụ nữ, còn trên 70 tuổi, tỷ lệ thoái hóa khớp ở nam và nữ là như nhau.

CÁC VỊ TRÍ KHỚP DỄ BỊ THOÁI HOÁ

• Thoái hóa khớp gối.
• Thoái hóa khớp háng.
• Thoái hóa khớp cổ tay, ngón tay.
• Thoái hóa khớp vai.
• Thoái hóa khớp cổ chân.
• Thoái hóa đốt sống cổ và cột sống lưng.

NGUYÊN NHÂN GÂY THOÁI HOÁ KHỚP

Nhiều nguyên nhân có thể gây ra thoái hoá khớp: 

Tuổi tác:

• Tuổi càng cao, quá trình lão hóa tự nhiên càng diễn ra mạnh mẽ. Hệ xương khớp cũng chịu nhiều ảnh hưởng, suy yếu dần và bắt đầu bị thoái hóa.
• Theo thời gian, lớp sụn khớp sẽ bị hao mòn, khiến các đầu xương cọ xát vào nhau và gây ra triệu chứng đau nhức.

Chấn thương:

• Luyện tập thể thao quá độ, nhất là các bộ môn có liên quan đến vùng khớp sẽ tạo điều kiện thuận. lợi cho quá trình thoái hóa diễn ra nhanh hơn.

Béo phì:

• Thừa cân (béo phì) gây nhiều áp lực lên các khớp trên cơ thể, đặc biệt là khớp gối và cột sống lưng. Sự căng thẳng này nếu kéo dài sẽ khiến các khớp bị tổn thương và thoái hóa.

Lao động tay chân:

• Một số việc nặng nhọc về tay chân, sử dụng khớp quá độ, lặp đi lặp lại một động tác sẽ làm tăng nguy cơ thoái hóa sụn khớp.

Di truyền:

• Khớp bị thoái hóa có thể do di truyền. Những người có người thân bị thoái hóa khớp sẽ có nguy cơ mắc bệnh cao hơn so với người bình thường.

Nguyên nhân khác:

• Sinh hoạt sai tư thế như ngồi, nằm hay cúi gập người sai cách, khuân vác vật nặng thường xuyên, ngồi hoặc đứng lâu một chỗ, ít vận động…
• Chế độ ăn uống không khoa học, không bổ sung đầy đủ chất dinh dưỡng, đặc biệt là thiếu canxi, glucosamin và chondroitin.
• Mắc các bệnh lý khác như loãng xương, nhiễm trùng khớp, viêm khớp dạng thấp… cũng làm tăng tỷ lệ thoái hóa các khớp.
• Dị tật khớp bẩm sinh.

CÁC BIỂU HIỆN CỦA  THOÁI HOÁ KHỚP

Các triệu chứng thường gặp khi bị thoái hoá khớp:

Đau khớp:

• Khi mới bị thoái hoá khớp, tại khớp sẽ xuất hiện cơn đau âm ỉ trong hoặc sau khi vận động, sau đó biến mất nên dễ khiến người bệnh chủ quan. Về lâu dài, khi sụn khớp bị tổn thương nghiêm trọng, cường độ đau sẽ dữ dội và kéo dài hơn, nhất là khi thời tiết chuyển lạnh đột ngột.

Cứng khớp:

• Khớp cứng kèm theo đau nhức, xuất hiện chủ yếu vào buổi sáng khi thức dậy hoặc sau một thời gian không vận động khớp.

Giảm khả năng vận động:

• Khi bị thoái hóa khớp, các hoạt động hàng ngày sẽ bị hạn chế, việc đứng lên ngồi xuống, leo cầu thang, ngồi xổm, co duỗi gối sẽ khó khăn hơn.

Khớp sưng tấy và nóng ran:

• Khớp sưng viêm, có cảm giác nóng ran khi vận động.

Xuất hiện tiếng kêu “răng rắc” khi vận động:

• Các đầu xương cọ xát vào nhau do lớp sụn khớp bị bào mòn sẽ tạo ra những âm thanh lộp cộp, răng rắc khi vận động.

LÀM GÌ KHI BỊ THOÁI HOÁ KHỚP

Thoái hóa khớp nếu không được điều trị sớm có thể dẫn đến nhiều biến chứng nguy hiểm như làm tăng nguy cơ mắc bệnh gút, trầm cảm và lo âu, rối loạn giấc ngủ, vôi hóa sụn khớp, xương bị hoại tử… Do đó, nếu tình trạng đau ở khớp tái diễn nhiều lần, đau dai dẳng, kéo dài nhiều ngày, tốt nên đi thăm khám.

Một số cách điều trị thoái hóa sụn khớp được áp dụng phổ biến hiện nay:

• Tăng hoạt động thể chất phù hợp với tình trạng sức khoẻ.
• Tập vật lý trị liệu.
• Dùng thuốc theo chỉ định của bác sĩ, dược sĩ.

PHÒNG NGỪA THOÁI HOÁ KHỚP

Để phòng tránh khớp bị thoái hóa, nên:

• Thường xuyên luyện tập với cường độ vừa phải để tăng cường sự dẻo dai của xương khớp. Những môn thể thao mà người bị thoái hóa sụn khớp có thể luyện tập như yoga, đi bộ, bơi lội…
• Đảm bảo tư thế đúng khi sinh hoạt, làm việc để tránh gây tổn thương cho hệ xương khớp
• Hạn chế mang vác nặng.
• Kiểm soát cân nặng hợp lý sẽ giúp hạn chế trọng lượng cơ thể áp lực lên hệ thống dây chằng và xương khớp.
• Xây dựng chế độ ăn uống khoa học, bổ sung các thực phẩm tốt cho xương khớp như thực phẩm giàu canxi, glucosamin, chondroitin, omega-3, vitamin D, vitamin nhóm B…
• Tránh chấn thương bằng cách khởi động kỹ trước khi luyện tập thể lực. Nếu không may bị chấn thương, nên thăm khám sớm để điều trị kịp thời.
• Duy trì lối sống lành mạnh, hạn chế bia rượu, hút thuốc lá và sử dụng các chất kích thích. Ngoài ra, nên kiểm soát căng thẳng, giữ tinh thần thoải mái.
• Nên định kỳ tầm soát sức khỏe xương khớp để theo dõi và phát hiện sớm các bất thường ở khớp.