TỔNG QUAN

Trẻ sơ sinh bị nôn trớ là hiện tượng sau khi bú, cặn sữa sẽ bị trào ra miệng. Hiện tượng này khá phổ biến, nhưng nếu chưa có kinh nghiệm thì hầu hết ba mẹ đều cảm thấy bất an, lo lắng trước tình trạng này. Vậy nôn trớ là sinh lý hay bệnh lý, và phải làm sao khi trẻ sơ sinh hay bị trớ? 

NGUYÊN NHÂN GÂY NÔN TRỚ Ở TRẺ SƠ SINH

Nôn trớ do sinh lý:

• Hầu như trẻ sơ sinh nào cũng đều bị trớ, nhất là sau khi bé bú no hoặc bé vặn mình. Đây là hiện tượng sinh lý bình thường, ba mẹ không cần phải quá lo lắng. Đơn giản là vì hệ tiêu hoá của bé chưa hoàn thiện. Đặc biệt, dạ dày của bé rất nhỏ và không nằm dọc như người lớn mà vẫn còn nằm ngang, ngoài ra cơ thể bé chưa sản xuất đủ các men tiêu hoá nên sữa sẽ không được tiêu hoá kịp nếu bé bú nhanh hay bú nhiều. Vì vậy, bé dễ bị trào ngược, dẫn đến nôn trớ.
• Ngoài ra, một số sai lầm của mẹ cũng có thể khiến bé bị nôn trớ, bao gồm:
  • Cho bé bú quá nhiều, quá no.
  • Tư thế cho bé bú không đúng khiến bé nuốt nhiều khí vào dạ dày.
  • Cho bé nằm ngay khi bú xong, không vỗ ợ hơi cho bé.
  • Ba mẹ quấn tảo và băng rốn quấn quá chặt gây ép bụng và dạ dày của bé.

Nôn trớ do bệnh lý:

• Trẻ sơ sinh hay bị trớ cũng có thể đến từ nguyên nhân bệnh lý. Lúc này, bé không chỉ trớ ra sữa mà còn có thể kèm theo dịch mật và máu. Cùng với đó là hiện tượng khó chịu, quấy khóc, bỏ bú, sốt, thậm chí là co giật.
• Các bệnh lý dẫn đến hiện tượng nôn trớ ở trẻ sơ sinh có thể kể đến như:
  • Rối loạn tiêu hóa với biểu hiện là tiêu chảy kèm nôn trớ
  • Bệnh hô hấp trên (mũi, họng, thanh quản và phần trên khí quản)
  • Xuất huyết não
  • Nhiễm trùng thần kinh
  • Co thắt môn vị
  • Xoắn ruột, tắc ruột, lồng ruột

BA MẸ NÊN LÀM GÌ KHI TRẺ SƠ SINH HAY BỊ NÔN TRỚ

Có thể thấy, trẻ sơ sinh hay bị trớ do nhiều nguyên nhân. Đối với các nguyên nhân sinh lý thì ba mẹ có thể áp dụng những cách khắc phục sau:

Không cho bé bú quá no:

• Như đã nói, dạ dày của bé sơ sinh còn rất nhỏ. Vì vậy, thay vì cho bé bú nhiều sữa trong một lần, thì hãy chia nhỏ lượng sữa với nhiều lần bú. Điều này không chỉ phòng tránh nôn trớ mà còn giúp sữa dễ tiêu hóa hơn. 

Không cho bé nằm sau khi bú:

• Dạ dày của bé sơ sinh vẫn còn nằm ngang, việc cho bé nằm ngay sau khi bú sẽ dẫn đến trào ngược, nôn trớ. Chính vì vậy, khi bé bú xong, bạn hãy vỗ ợ hơi trong khoảng 10-15 phút để đẩy không khí từ trong dạ dày ra ngoài, tránh cảm giác đầy bụng và giảm nôn trớ hiệu quả. 

Cho bé bú đúng cách:

• Dù cho bé bú mẹ trực tiếp hay cho bé bú bình thì cũng phải luôn tuân thủ nguyên tắc cho bú đúng cách. Nếu bé bú mẹ thì miệng của bé phải ngậm bắt vú đúng. Còn bé bú bình thì bình sữa nghiêng 45 độ, sữa trong bình luôn ngập đến cổ bình. Điều này sẽ giúp bé không phải nuốt quá nhiều khí vào trong dạ dày, gây trào ngược. 

Cho bé ngủ đúng tư thế:

• Đối với trẻ sơ sinh thì bạn sẽ không dùng gối để kê đầu cho bé. Thay vào đó là lót một lớp khăn mỏng, mềm và thoáng mát. Ngoài ra, khi cho bé ngủ thì mẹ cần nới lỏng tã và băng rốn. Điều này sẽ giúp bé cảm thấy thoải mái bụng và dạ dày không bị “o ép” nên sẽ không bị nôn trớ và ngủ rất ngon. 
• Nếu bé bị nôn trớ lúc ngủ thì không bế thốc bé dậy ngay. Hãy cho bé nằm nghiêng sang một bên để sữa chảy ra khóe miệng, không bị tràn vào mũi và phổi. Sau đó dùng khăn mềm, sạch để vệ sinh cho bé và thay quần áo khác. Điều này giúp bé cảm thấy sạch sẽ và dễ chịu hơn rất nhiều. 

Cho bé tránh xa thuốc lá:

• Khói thuốc làm tăng nguy cơ mắc các bệnh hô hấp. Đồng thời, khiến axit dạ dày tiết ra nhiều hơn. Đây là những nguyên nhân khiến trẻ sơ sinh hay bị nôn trớ, thậm chí là tiềm ẩn nhiều mối nguy hại khác cho sức khỏe. Vì vậy, bạn cần nói không với thuốc lá và không cho bé tiếp xúc với môi trường khói thuốc. 

KHI NÀO CẦN CHO TRẺ ĐI KHÁM?

• Thường thì hiện tượng nôn trớ sẽ giảm dần và hết khi bé qua giai đoạn sơ sinh. Nếu là do sinh lý thì bé thường trớ sau khi bú no hoặc khi vặn mình. Và mỗi lần trớ chỉ nôn ra một ít cặn sữa, dịch nhầy. Bạn chỉ cần áp dụng các cách trên để cải thiện và phòng tránh.
• Tuy nhiên, nếu bé trớ thường xuyên, nhiều lần trong ngày và kéo dài hơn 24 giờ thì không nên chủ quan. Đặc biệt, khi nôn trớ kèm theo dịch mật và máu, bé quấy khóc, bỏ bú, sốt trên 38 độ, mệt mỏi, lừ đừ thì cần đưa bé đi khám ngay. Bởi lúc này, sức khỏe của bé đang gặp vấn đề, cảnh báo nhiều bệnh lý. 
• Đối với trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ, dù là bệnh lý nào thì cũng không được chủ quan. Bởi bé có hệ miễn dịch yếu và bệnh diễn tiến nhanh, nếu không được thăm khám và điều trị kịp thời sẽ rất nguy hiểm. Vì vậy, trẻ sơ sinh hay bị trớ kèm theo các biểu hiện bất thường nói trên thì bạn cần đưa bé đi khám càng sớm càng tốt.